شیوع آبله میمونی؛ وحشت زده شویم؟ | راه‌های انتقال و شناسایی ؛ میزان خطر مرگ

همشهری آنلاین، یکتا فراهانی: شیوع یک ویروس دیگر به نام ویروس آبله میمونی (Monkeypox virus)، دوباره زنگ هشدار سرایت بیماری‌های ویروسی را به صدا درآورده است.

آبله میمونی با تماس نزدیک پخش می‌شود و همان طور که از نام آن برمی‌آید، نخستین بار در میمون‌ها مشاهده شده است. بیشتر موارد ابتلا به آبله میمونی در غرب و مرکز آفریقا اتفاق افتاده و مواردی هم در مناطق دیگر جهان گزارش شده است.

آبله میمونی؛ بیماری نامعمول

نشانه‌های اولیه و علایم بالینی ابتلا به آبله میمونی شامل تب، سردرد، درد عضلات و ورم غدد لنفاوی به همراه تب‌ و لرز و خستگی مفرط و دانه‌های پوستی است که به تدریج شکل تاولی پیدا می‌کنند و در نهایت پاره می‌شوند و کبره می‌بندند.

البته این بیماری معمولا خفیف است؛ اما تاکنون دو سویه از آن گزارش شده است: «سویه کنگو» که باعث وخامت حال فرد می‌شود و ۱۰ درصد احتمال مرگ دارد و سویه دیگر که مربوط به غرب آفریقاست و مرگ‌ومیر ناشی از ابتلا به آن  هم حدود یک درصد است.

دانه‌های پوستی ابتدا روی صورت ظاهر می‌شود و به تدریج بقیه نقاط بدن از جمله اندام‌های جنسی را هم درگیر می‌کند. اما بیمار چند هفته پس از ابتلا به آبله میمونی، بهبود پیدا می‌کند.

موارد ابتلا در دنیا

نخستین مورد ابتلا به آبله میمونی در بریتانیا در سال ۲۰۱۸ ثبت شده بود که فردی در سفر به نیجریه به این بیماری مبتلا شده بود.

در شیوع فعلی بریتانیا ۲۰ مورد ابتلا و پرتغال ۵ مورد ابتلابه این بیماری را گزارش کرده‌اند. اسپانیا هم ۲۳ مورد مشکوک به ابتلا را مورد آزمایش قرار داده است.

از ویروس آبله میمونی چه می‌دانیم؟

زهرا خانلری دکترای تخصصی ویروس‌شناسی پزشکی درباره ویروس آبله میمونی به همشهری آنلاین می‌گوید: «ویروس آبله میمونی در جنس ارتوپاکس ویروس و خانواده پاکس ویریده است که باعث بروز بیماری شبیه به آبله انسانی اما خفیف‌تر می‌شود. البته آبله انسانی سال ۱۹۸۰ ریشه کن شده است، اما آبله میمونی همچنان در آفریقای مرکزی و غربی مشاهده می‌شود. ارتوپاکس ویروس از سوی سازمان بهداشت جهانی در آگوست ۲۰۲۱ یکی از ۵ تهدید بیماری های مسری قرن بیست و یکم اعلام شده است.»

وی اضافه کرد: آبله میمونی یک بیماری مشترک بین انسان و حیوان است که از حیوان به انسان منتقل می شود. البته به طور محدود انتقال انسان به انسان هم اتفاق می‌افتد.

راه‌های انتقال ویروس

به گفته خانلری، ویروس از طریق تماس با مایعات آلوده بدن فرد بیمار، زخم‌های فرد مبتلا و ترشحات مخاطی و قطرات تنفسی بزرگ و آلوده منتقل می‌شود. بنابراین انتقال تنفسی انسان به انسان نیازمند به تماس طولانی و مستقیم  است.همچنین انتقال مادر به جنین نیز  از طریق جفت مشاهده شده است. بیشتر موارد این ویروس خفیف و در مواردی هم  شبیه آبله مرغان است که طی چند هفته خود به خود برطرف می‌شود.

راه‌های شناسایی ویروس

دکتر خانلری می‌گوید بهترین راه تشخیص شناسایی ژنوم ویروس با روش PCR و نمونه مورد استفاده از زخم‌های پوستی است. اما تست آنتی‌بادی و آنتی‌ژن به دلیل واکنش متقاطع با دیگر اعضای خانواده ارتوپاکس ویروس‌ها، روش مناسبی برای تشخیص نیست. این بیماری خود-محدود شونده است؛ یعنی پس از  دو تا چهار  هفته بهبود پیدا می‌کند.

ابتلای کودکان

به گفته این متخصص ویروس‌شناسی، نسبت کشندگی به ابتلای این ویروس صفر تا ۱۱ درصد است که اخیرا ۳تا ۶ درصد گزارش شده است و  بیشتر در کودکان کم سن مشاهده می‌شود. این احتمال وجود دارد که با متوقف شدن واکسیناسیون علیه بیماری آبله، جمعیت حساسی در کشورها ایجاد شده‌ باشند. بنابراین جمعیت حساس به آبله میمونی معمولا افراد جوان‌تر از رده‌های ۵۰- ۴۰ سال محسوب می‌شوند.

دکتر خانلری می‌گوید یک داروی ضد ویروسی که در سال ۲۰۲۲  برای آبله مورد استفاده بوده، برای آبله میمونی هم تایید شده است. ضمن آنکه واکسیناسیون علیه آبله نیز تا ۸۵ درصد علیه آبله میمونی موثر خواهد بود.

وحشت زده نشویم

بنا به نظر کارشناسان، مردم نباید از سرایت بیماری آبله میمونی دچار وحشت شوند. چون این بیماری مانند کووید-۱۹ سرایت پیدا نخواهد کرد. اما باید هوشیار باشیم شیوع این بیماری و راه‌های مقابله با آن را باید جدی گرفت. همچنین آبله میمونی به‌ راحتی بین افراد پخش نمی‌شود. بنابراین خطر ابتلا برای عموم مردم بسیار کم است، اما با پیشگیری از سرایت، می‌توان شیوع آن را کنترل کرد.